Πασχαλινές ιστορίες ΙΙ - Τα του Καίσαρος

από έναν κατακτητή, όπως ήταν οι Ρωμαίοι εκείνη την εποχή στην Παλαιστίνη, πρέπει να πληρώνουμε τους φόρους μας. Δηλαδή, κάθε κυρίαρχος που ζητάει τέλη εξισώνεται με έναν επίγειο θεό – στο κάτω κάτω για τυχόν επουράνιους θεούς, που δεν κόβουν νομίσματα, θα τους δώσουμε τα αντίστοιχα με αυτά που μας ζητούν.

Συνήθως βέβαια το θείον δεν ζητάει απολύτως τίποτε και δεν νομίζω ότι υπάρχει άνθρωπος σε αυτόν τον κόσμο που θα μπορούσε να πει, «ήρθε χθες ο Θεός από το μαγαζί και μου ζήτησε 23% από τις εισπράξεις μου». Ο Καίσαρας πάλι, δεδομένου ότι, αν και λατρευόταν ως θεός, δεν είχε την αβρότητα ενός θεού να μην χρειάζεται απολύτως τίποτε, επέβαλλε φορολογία, ακόμη και για τα στρατεύματα κατοχής και επιβολής της τάξης που έστελνε από εδώ και από κει.

Ωστόσο, όταν ο Ιησούς έλεγε «αποδώστε στον Καίσαρα όσα ανήκουν στον Καίσαρα», κοιτώντας το νόμισμα που είχε επάνω τη μούρη του αυτοκράτορα, δεν νομίζω ότι εννοούσε να πληρώνουμε τους φόρους μας, ό,τι και να γίνει, σε όποιον μας επιβάλλει φορολογία.

Ίσα-ίσα που η απάντηση που έδωσε ήταν από τις καλύτερες για να ξεσπάσουν μεγάλες ταραχές στην αυτοκρατορία, και απορώ πώς δεν το κατάλαβε ο Πιλάτος, ή ίσως, έριξε το φταίξιμο στο ιερατείο, γιατί συνέφερε να εκτελεστεί κάποιος για… βλασφημία, παρά για προτροπή σε εξέγερση, που θα τον καθιστούσε ήρωα του κινήματος. Φυσικά, είπαμε, δεν ξέρουμε τίποτε για τα ιστορικά περιστατικά, ούτε καν αν αυτή η φράση ειπώθηκε και από ποιόν, ή μυθολογήθηκε ότι ειπώθηκε – πρόκειται όμως για μια μεγαλειώδη φράση, που πέρασε τη λογοκρισία 2000 ετών και διατηρήθηκε αυτούσια μέχρι σήμερα, ακριβώς γιατί ήταν πολύ έξυπνη θέση για να ξεχαστεί.

Τι θέλω να πω με αυτό; Οι λέξεις έχουν τη δική τους ισχύ και αν ο Ιησούς ήθελε να πει να πληρώνουν οι συντοπίτες του τους φόρους τους στη Ρώμη, είχε λέξεις να το πει. Αντ’ αυτού, έθεσε το κεφαλαιώδες ερώτημα: τι ανήκει στον Καίσαρα; Γιατί αν του ανήκει κάτι, δώστε το να ξεμπερδεύουμε.

Τι ανήκε λοιπόν στον Καίσαρα; Ο… Σαίξπηρ είχε τη φαεινή ιδέα να βάζει τον Ιούλιο Καίσαρα (πριν τον Οκταβιανό Αύγουστο Καίσαρα, στον οποίο αναφέρεται η περιβόητη φράση που συζητούμε) στην ομώνυμη τραγωδία να χαρίζει στον λαό της Ρώμης ως κληρονομία τα συντριβάνια και τους δημόσιους χώρους (μα… δεν ήταν δικά του), την εξουσία όμως την έδωσε ως κληρονομία, αλλού (στον Οκταβιανό Αύγουστο), η οποία ούτε και αυτή του ανήκε για να τη μεταβιβάσει. Αλλά, όπως καταλαβαίνετε, είναι να μην γίνει η αρχή σε αυτές τις περιπτώσεις.

Δηλαδή, αν δεν ανήκε τίποτε στον Καίσαρα, δεν χρειαζόταν να του αποδοθεί τίποτε. Η αντιδιαστολή με τον Θεό είναι επίσης το άλλο στοιχείο που δείχνει ότι εδώ έχουμε να κάνουμε με μια πολύ έξυπνη διατύπωση. Τι σόι Θεός είναι αυτός που δεν του ανήκουν όλα; Και αν του ανήκουν όλα, υπάρχει δυνατότητα για οποιονδήποτε, έστω και εάν είναι Καίσαρας, να του ανήκει κάτι; Όχι και πάλι όχι. Επομένως, εάν υπάρχει Θεός στη συζήτηση, δεν υπάρχει άλλος που να μπορεί να του αποδοθεί τίποτε. Και όμως είπαμε, εάν είσαι Θεός, δεν χρειάζεσαι τίποτε κι από κανέναν, πόσο μάλλον φόρους και τέλη. Αλλά αφού σου ανήκουν και τα πάντα, ποιος είναι αυτός ο Καίσαρας τέλος πάντων να απαιτεί φορολογία;

Είναι αυτός ο τύπος στο νόμισμα. Ααααααα, είναι ένας τύπος που πήρε μέταλλο και χτύπησε επάνω εκμαγείο της φάτσας του και είπε να πληρώνουν οι Ιουδαίοι σε αυτό αυτά που αγοράζουν και εάν πληρώνουν φόρους σε αυτό, όλα καλά κι όλα ωραία. Και οι Ιουδαίοι θα έχουν βρει την ησυχία τους, καθ’ ότι φτωχοί, πλην όμως εκπληρώνουν τα χρέη τους, και ο Καίσαρας θα έχει να δίνει κάτι στους στρατιώτες του, που αν μείνουν απλήρωτοι θα τον φάνε ζωντανό, αντί να φάνε ζωντανούς τους ξυπόλητους που εξεγείρονται από εδώ και από εκεί στην αυτοκρατορία.

Δηλαδή, στη χειρότερη των περιπτώσεων που δεν υπάρχει κάπου Θεός για να του ανήκουν όλα και να μην χρειάζεται τίποτε, οπότε κάθε φόρος του αυτοκράτορα είναι εκ φύσεως έωλος, έχουμε και πάλι λύση, και μάλιστα… πάλι εξεγερτική (σας το είπα, αυτή η διατύπωση είναι πολύ έξυπνη). Αν δεν υπάρχει Θεός, και υπάρχει και ένας Καίσαρας που κόβει νόμισμα για να του πληρώνουμε φόρους σε αυτό, τότε μπορεί και να του ανήκουν τα νομίσματα που έφτιαξε. Τόσον κόπο έκανε ο άνθρωπος (καλά τώρα, σκλάβοι τα έφτιαχναν, για αυτοκρατορική επέκταση, μην μπούμε σε τέτοιες πονεμένες λεπτομέρειες), τα νομίσματα με τη μούρη του επάνω του ανήκουν δικαιωματικά.

Οπότε, στη χειρότερη των περιπτώσεων, ανήκει στον Καίσαρα το νόμισμα που εξέδωσε, επομένως, η προτροπή είναι «αποδώστε το νόμισμα στον εκδότη». Και τι θα γίνουμε μετά; Μετά δεν του χρωστάτε κάτι βρε Ιουδαίοι, τι άλλο σας έδωσε και πρέπει να του το γυρίσετε πίσω; Με εξαίρεση τους πραιτωριανούς και τον Ρωμαίο διοικητή, δεν τους είχε δώσει τίποτε άλλο. Ας τα επιστρέψουν οι Ιουδαίοι κι αυτά, να μην του τα χρωστάνε. Α, τι μας μένει; Άνθρωποι που μένουν σε μια γη χωρίς αυτοκράτορα και αυτοκρατορία στο σβέρκο.

Εντάξει, καταλαβαίνω την αγωνία σας για τους καημένους του Ιουδαίους που θα έμεναν χωρίς σκληρό νόμισμα με τον Καίσαρα επάνω, και θα επέστρεφαν στο τοπικό τους σεκέλ. Αυτό θα ήταν μια καταστροφή για την Παλαιστίνη τότε, θα τους γυρνούσε 50 χρόνια πίσω, μπορεί μάλιστα να τους ωθούσε και στον επάρατον αντιπραγματισμόν, σίγουρα όμως θα κατέστρεφε τις όποιες ευρωπαϊκές προοπτικές της Ιουδαίας.

Νομίζω ότι αυτό ακριβώς σκέφτηκαν και οι Ιουδαίοι και τελικά προτίμησαν να ελευθερώσουν τον Βαραββά και να εκτελεστεί ο Ιησούς. Αυτό τους έλειπε, μετά από τόσες θυσίες που είχαν κάνει, να μην κάνουν τις συναλλαγές τους σε σκληρό νόμισμα. Να πηγαίνουν οι μεγαλοκυρίες στη Ρώμη και να πρέπει να βγάλουν συνάλλαγμα για να κάνουν τα ψώνια τους; Ντροπή, θα χαλούσαν την εικόνα της χώρας στο εξωτερικό. Κι ερχόταν και Πάσχα, όλα τα τουριστικά πακέτα για Ρώμη ήταν γεμάτα κόσμο….

Για την αντιγραφή

andurarum