Τι γίνεται με το Ε.Σ.Ρ.

Για άλλη μια φορά, εδώ και κάποιες μέρες, παρατηρείται μια ομοβροντία «κριτικής» εναντίον της Προέδρου της Βουλής Ζωής Κωνσταντοπούλου σε πολλά ΜΜΕ, καθώς και σε πληθώρα σχολίων στα κοινωνικά δίκτυα. Ο λόγος, σε αυτή την περίπτωση, εμφανίζεται να είναι πως η Πρόεδρος της Βουλής επιδιώκει τη συνέχιση της θητείας του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης, η οποία έχει λήξει, με στόχο ουσιαστικά να εξασφαλίσει την παραμονή της μητέρας της, της γνωστής δημοσιογράφου Λίνας Αλεξίου, στη σύνθεσή του. Ως εκ τούτου, η Ζωή Κωνσταντοπούλου παρουσιάζεται ως ανήθικη, ακόμη και διεφθαρμένη, ενώ η θέση της Λίνας Αλεξίου ως αποτέλεσμα νεποτισμού.

Είναι πραγματικά συγκλονιστικό το πώς μια τέτοια δυσώδης κατηγορία μπορεί να εγκαθίσταται στη δημόσια σφαίρα, κατηγορία βάσει της οποίας διατυπώνονται κρίσεις κι εκφωνούνται καταδίκες που αποπειρώνται να διαβρώσουν την ηθική και πολιτική παρουσία ενός προσώπου – δίχως να απασχολεί παρά ελάχιστους η εξής λεπτομέρεια: η κατηγορία είναι ολωσδιόλου ψευδής! Κι αναρωτιέται κανείς: οι δημοσιογράφοι που την αναπαράγουν ή που επιτρέπουν να αναπαράγεται αναντίρρητα, αδυνατούν για κάποιον λόγο να συμβουλευτούν έναν νομικό για το ρεπορτάζ; Δεν τους περνάει από το μυαλό ότι αυτή είναι η δουλειά τους;

Η θητεία του ΕΣΡ δεν έχει λήξει – τουλάχιστον όχι όλων των μελών του. Αυτό που αποσιωπάται σε όλη αυτή τη «συζήτηση» είναι ο νόμος 4055 του 2012, βάσει του οποίου η θητεία όσων από τα υπηρετούντα μέλη ανεξάρτητων αρχών δεν είχαν συμπληρώσει οκταετία από την αρχική επιλογή τους, παρατάθηκε ως τη συμπλήρωση της οκταετίας. Έτσι λοιπόν, αυτή τη στιγμή υπηρετούν νόμιμα τέσσερα μέλη του ΕΣΡ: ο Κ. Αποστολάς, του οποίου η θητεία λήγει το 2016· η Δ. Παπαδοπούλου-Κλαμαρή, η οποία διορίστηκε σε αντικατάσταση του Α. Σταθάκη, που απεβίωσε, και η θητεία της οποίας λήγει το 2018· και η Λ. Αλεξίου και ο Γ. Στεφανάκης, των οποίων η θητεία λήγει το 2019. Οι θέσεις που είναι κενές και χρειάζεται να πληρωθούν είναι τρεις.¹

Είναι συνεπώς φανερό ότι καμία επιδίωξη σχετικά με τη μητέρα της δεν θα μπορούσε να έχει η Πρόεδρος της Βουλής, από τη στιγμή που η Λίνα Αλεξίου έχει διοριστεί το 2011 -από άλλη, μάλιστα, κομματική παράταξη-, η θητεία της παρατάθηκε με νόμο του 2012 (αμφότερες πράξεις που συνέβησαν προτού η Ζωή Κωνσταντοπούλου εκλεγεί καν στη Βουλή, πόσο μάλλον στην προεδρία της) και δεν λήγει τώρα, άρα δεν τίθεται και ζήτημα αντικατάστασής της.

Τι συνέβη λοιπόν; Γιατί ξέσπασε το θέμα αυτό με αυτόν τον τρόπο τώρα, μια και στην πραγματικότητα δεν υφίσταται καν; Ξέσπασε επειδή ο υπουργός Επικρατείας Νίκος Παππάς έκρινε πως πρέπει να θέσει ζήτημα αμφισβήτησης της θητείας όλων των μελών του ΕΣΡ, ακόμη και αυτών που υπηρετούν νόμιμα και οι θητείες τους δεν έχουν λήξει. Γιατί; Σαφής απάντηση δεν υπάρχει – μόνο μια εύλογη ανησυχία που προκύπτει από αυτή την -το λιγότερο- εκκεντρική τοποθέτηση, σε συνδυασμό με την μιντιακή επίθεση κατά της Ζωής Κωνσταντοπούλου και την άκρως θετική προβολή της άποψης του Ν. Παππά από τα ΜΜΕ, που προφανέστατα την εγκρίνουν ενθουσιωδώς.

Ο Ν. Παππάς εξέφρασε την άποψή του αυτή κατά τη διάρκεια της Διάσκεψης των Προέδρων, που πραγματοποιήθηκε προχθές, είχε όμως φροντίσει να τις δημοσιοποιήσει ήδη από την προηγούμενη βδομάδα σε δημόσιες τοποθετήσεις του, προκειμένου να προετοιμάσει το έδαφος και προφανώς να φέρει προ τετελεσμένου τους συμμετέχοντες στη διάσκεψη. Στην ίδια γραμμή επέμεινε και ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΣΥΡΙΖΑ Νίκος Φίλης, να εξετασθεί δηλαδή «αν είναι υποχρεωτική η οκταετής θητεία» ή αν μπορεί, όπως υπονόησε, να ορίσει το συγκεκριμένο όργανο εξαρχής νέα μέλη για το ΕΣΡ.

Η Πρόεδρος της Βουλής διαφώνησε με την άποψη του υπουργού Επικρατείας κατά τη Διάσκεψη των Προέδρων, επισημαίνοντας τις διατάξεις του νόμου 4055, και εξήγησε περαιτέρω τους λόγους της και στη συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε χθες. Απαντώντας σε σχετική ερώτηση του UNFOLLOW, δήλωσε: «Μία τέτοια ερμηνεία δεν σημαίνει ότι απλώς αντικαθίστανται όλα τα μέλη, σημαίνει ότι ακυρώνονται όλα τα πρόστιμα που επιβλήθηκαν από αυτές τις αρχές, διαρκούσης αυτής της περιόδου. Είναι μία βόμβα για το δημόσιο ταμείο και το δημόσιο συμφέρον μία τέτοια προσέγγιση και ένα γεγονός που θα χαροποιήσει όσους αντιμετωπίζουν πρόστιμα επιβεβλημένα από τις ανεξάρτητες αρχές». Σημείωσε επίσης πως η ερμηνεία του Ν. Παππά «δεν είναι μία αδιάφορη τοποθέτηση, αλλά έχει έννομες συνέπειες, διότι εάν υιοθετηθεί, σημαίνει ότι από το 2012 όλες οι Ανεξάρτητες Αρχές, δηλαδή και το Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης και η Αρχή Διασφάλισης του Απορρήτου των Επικοινωνιών και ο Συνήγορος του Πολίτη και η Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα -αυτές είναι οι τέσσερις συνταγματικές αρχές- αλλά και πλείστες άλλες αρχές, λειτουργούν παράνομα». Και πρόσθεσε ότι ο υπουργός Επικρατείας, στη διάρκεια της διάσκεψης, «δήλωσε ότι αυτή είναι η δική του ερμηνεία» και ότι «δεν έχει νομική εισήγηση προς αυτή την κατεύθυνση». Ως προς αυτό, μάλιστα, η Πρόεδρος της Βουλής επεσήμανε πως «αυτή η ερμηνεία δεν έχει ποτέ υποστηριχτεί από το 2012 μέχρι σήμερα από κανέναν θεσμικό φορέα, παρά μόνο έχει υποστηριχτεί από διάφορες εταιρίες ραδιοτηλεοπτικών μέσων, που κάνουν αιτήσεις ακύρωσης κατά των αποφάσεων των Ανεξαρτήτων Αρχών και έχει απορριφθεί από τη Δικαιοσύνη, έχει απορριφθεί από το Συμβούλιο της Επικρατείας». Επιπλέον, ανέφερε ότι «προφανώς υπάρχει διχογνωμία» και σε «επίπεδο κυβερνητικό», αφού «ποτέ μέχρι σήμερα ούτε και η κυβέρνηση είχε υποστηρίξει μία τέτοια ερμηνεία. Αντίθετα, στο επίσημο έγγραφο του πρώτου τη τάξει υπουργείου, που είναι το Υπουργείο Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης, της 8ης Μαΐου 2015, δηλαδή επί Υπουργίας του κ. Βούτση και του κ. Κατρούγκαλου, για τα θέματα του νόμου Κατρούγκαλου, του νόμου για τον εκδημοκρατισμό της Δημόσιας Διοίκησης, υποστηρίζεται η ακριβώς αντίθετη άποψη, ότι δηλαδή οι θητείες που είναι ενεργές με βάση το ν. 4055/2012 δεν αμφισβητούνται».

Το βέβαιο πάντως είναι, σύμφωνα και με άλλους έγκυρους νομικούς που συμβουλεύθηκε το UNFOLLOW, πως η αντικάτασταση της πλήρους σύνθεσης του ΕΣΡ θα διευκόλυνε οποιονδήποτε έχει προσβάλει πρόστιμα που του έχουν καταλογιστεί, παρέχοντάς του ένα ανέλπιστο νομικό εργαλείο. Επίσης, το ενδιαφέρον διάφορων επιχειρηματικών ομίλων για τη στελέχωση του ΕΣΡ είναι προφανώς έντονο, αφού τα μέλη του αναμένεται να έχουν καθοριστικό λόγο για τη διεξαγωγή του διαγωνισμού για την απόδοση των αδειών, όπως προβλέπεται στο νέο νομοσχέδιο που έχει ετοιμάσει ο υπουργός Επικρατείας.

Συγκροτημένο επιχείρημα μέχρι στιγμής από την πλευρά του Ν. Παππά και του Ν. Φίλη δεν έχει ακουστεί. Σύμφωνα με δημοσιογραφικές πηγές, κατά τη Διάσκεψη των Προέδρων, ο υπουργός Επικρατείας φέρεται να επέμεινε στην προώθηση των κυβερνητικών σχεδιασμών, ισχυριζόμενος ότι η παράταση της θητείας των σημερινών μελών του ΕΡΣ ανά τρίμηνα και ανά εξάμηνα, «δεν είναι μια σύνθεση που θα ήθελε η δημοκρατία μας» – κάτι που, σε κάθε περίπτωση, ουδόλως απαντάει στις αντιρρήσεις της Προέδρου της Βουλής ή διαλευκαίνει την απορία γιατί ο Ν. Παππάς θέλει με τέτοιο πάθος να αντικαταστήσει τα μέλη των οποίων οι θητείες διαρκούν ως το 2016, 2018 και 2019! Τελικά, μετά από παρέμβαση του Α΄ Αντιπροέδρου της Βουλής Νικήτα Κακλαμάνη, προκρίθηκε η «λύση» να υπάρξει νομική τεκμηρίωση των δύο προτάσεων (του Ν. Παππά από το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους και της Ζωής Κωνσταντοπούλου από την επιστημονική υπηρεσία της Bουλής) και να τεθεί εκ νέου το ζήτημα στη Διάσκεψη των Προέδρων, μετά την επανέναρξη των εργασιών στο κοινοβούλιο, στις 16 Αυγούστου.

Σε πρόσθετη ερώτηση του UNFOLLOW, κατα τη χθεσινή συνέντευξη Τύπου, αν θεωρεί πως η ερμηνεία του υπουργού Επικρατείας εξυπηρετεί συγκεκριμένα συμφέροντα, η Πρόεδρος της Βουλής απάντησε: «Αυτό που λέω κάθε φορά είναι ποιο είναι το διακύβευμα. Και εν προκειμένω το διακύβευμα μπορεί να είναι ότι από συγκεκριμένες προσεγγίσεις θα εξυπηρετηθούν συμφέροντα που αντιστρατεύονται το δημόσιο συμφέρον. […] Δεν ταυτίζω πρόσωπα με συμφέροντα. […] Εμένα με ενδιαφέρει να ξέρει (σ.σ.: ο υπουργός) ότι συγκεκριμένες ερμηνείες τελικά αντί να χτυπήσουν τη διαφθορά και τη διαπλοκή, μπορεί να καταλήξουν να την υπηρετήσουν».

Ο Νίκος Παππάς απάντησε αμέσως και σχολίασε τις αναφορές της Προέδρου της Βουλής σε χθεσινή δήλωσή του: «Η σταθερή μέριμνα της κυβέρνησης είναι η νομική, θεσμική και πολιτική θωράκιση της διαδικασίας αδειοδότησης των τηλεοπτικών σταθμών. Το τρέχον τηλεοπτικό καθεστώς δεν είναι το επιθυμητό. Η αδιαφάνεια, οι εν μία νυκτί αδειοδοτήσεις, οι εκκωφαντικές σιωπές των υπευθύνων οι διαρκείς σχεδόν σιωπηρές ανανεώσεις αδειών και θητειών, δεν μπορεί και δεν πρέπει να συνεχιστούν». Ο αρμόδιος υπουργός κάλεσε «κάθε θεσμικό παράγοντα, καθώς και όλα τα πολιτικά κόμματα να συμβάλουν ώστε να μπει επιτέλους τάξη στο τηλεοπτικό τοπίο με όρους ευρείας πολιτικής συναίνεσης» και κατέληξε ότι «αυτό είναι που υπηρετεί το δημόσιο συμφέρον. Σε καμία περίπτωση δεν το υπηρετεί η διαιώνιση του τρέχοντος καθεστώτος».

Δεν είναι εύκολο να αποφύγει κανείς την επισήμανση ότι γενικολογίες όπως «θωράκιση» και «συναίνεση» είναι ακριβώς οι πολιτικαντισμοί που έχουμε μάθει να υπομένουμε από αρμόδιους που, για ασαφείς σε μας λόγους, δεν θέλουν να πουν τίποτε συγκεκριμένο. Ούτε οι κοινοτοπίες ότι «το τρέχον τηλεοπτικό καθεστώς δεν είναι το επιθυμητό» ούτε οι αοριστίες περί «δημοσίου συμφέροντος» απαντούν με οποιονδήποτε τρόπο γιατί ο Ν. Παππάς και ο Ν. Φίλης επιμένουν τόσο λυσσαλέα να αντικαταστήσουν τα νομίμως υπηρετούντα μέλη του ΕΣΡ – τη στιγμή που υπάρχει ο καθόλου κοινότοπος και καθόλου αόριστος φόβος ότι μια τέτοια κίνηση είναι που στην πραγματικότητα πλήττει το δημόσιο συμφέρον, δίνοντας νομικά εργαλεία στα ΜΜΕ να αμφισβητήσουν αποφάσεις του ΕΣΡ.

Κι εδώ ένας υποψιασμένος παρατηρητής θα άρχιζε ίσως να διαμορφώνει μια άποψη ως προς το γιατί σημειώθηκε η νέα μιντιακή επίθεση κατά της Προέδρου της Βουλής. Ειδικά αν λάμβανε υπόψη του και το γεγονός ότι για το θέμα της στελέχωσης του ΕΣΡ είχε προηγηθεί αντιπαράθεση μεταξύ της Ζωής Κωνσταντοπούλου και του Νίκου Παππά και κατά την διάρκεια της τελευταίας συνεδρίασης της Κεντρικής Επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ, την περασμένη εβδομάδα, όταν ο υπουργός Επικρατείας άφησε υπαινιγμούς για την μητέρα της Προέδρου της Βουλής, που εκτελεί προσωρινά χρέη προεδρεύοντος του ΕΣΡ μετά την λήξη της θητείας του προέδρου, λέγοντας ότι κάποια στιγμή θα πρέπει να εκλεγεί πρόεδρος για να προχωρήσει η διαδικασία με τις τηλεοπτικές άδειες. Μάλιστα, την ώρα της ομιλίας του Νίκου Παππά, ο πατέρας του, Στέλιος Παππάς, ο οποίος είναι μέλος της Κ.Ε, άρχισε χωρίς να έχει πάρει επισήμως τον λόγο να φωνάζει μέσα στην αίθουσα πως «η κατάσταση πρέπει να αλλάξει καθώς κάποιοι έχουν και συγγενείς στο ΕΣΡ»!

Απαντώντας, η Ζωή Κωνσταντοπούλου είχε αναφέρει ότι «ακούστηκε ο σύντροφος Στέλιος Παππάς να φωνάζει ότι κάποιοι έχουν συγγενείς τους στο ΕΣΡ. […] Υιοθετεί μια από τις πολλές επαίσχυντες συκοφαντίες στο πρόσωπο μου αλλά και στο πρόσωπο ενός ανθρώπου που προσωπικά δεν επιτρέπω να σπιλώνει κανείς. Την Λίνα Αλεξίου που είναι μια δημοσιογράφος άσπιλη, που δεν είχε αφεντικά και υπέβαλε την παραίτησή της πολλές φορές, αν και είχε ανήλικα παιδιά, βασανίστηκε στη δικτατορία, στάθηκε στο σύζυγό της που φυλακίστηκε». Στο ίδιο θέμα η Πρόεδρος της Βουλής αναφέρθηκε και στη χθεσινή συνέντευξη Τύπου, επισημαίνοντας ότι για λόγους δεοντολογίας, με δεδομένη τη συγγενική της σχέση με την Λίνα Αλεξίου, είχε ξεκαθαρίσει στην κοινοβουλευτική ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ ότι για την πλήρωση των κενών θέσεων του ΕΣΡ δεν θα συμμετάσχει στην όποια διαδικασία αναζήτησης προσώπων.

Θα μπορούσε κανείς, αντιμέτωπος με τις θέσεις των Ν. Παππά και Ν. Φίλη, να μιλήσει για ωμή παρέμβαση στην ανεξαρτησία των ανεξάρτητων αρχών. Σ” αυτή τη χώρα είμαστε μάλλον συνηθισμένοι σε τέτοια πράγματα – άλλωστε, αν θέλουμε να είμαστε ακριβείς, και ο νόμος του 2012 παρέμβαση ήταν. Ωστόσο, υποτίθεται ότι η κυβέρνηση αυτή εξελέγη με διαβεβαιώσεις ότι δεν θα επαναλάβει αυτά στα οποία είμαστε συνηθισμένοι, πράγμα που σημαίνει πως, αν μη τι άλλο, οφείλει να αιτιολογεί τις παρεμβάσεις της με σαφήνεια και διαφάνεια. Το ερώτημα λοιπόν παραμένει: τι εξυπηρετεί η «ερμηνεία» των Ν. Παππά και Ν. Φίλη για το ΕΣΡ; Και, βεβαίως, τι είδους σύμπτωση αποτελεί η μιντιακή επίθεση στην Πρόεδρο της Βουλής, που -σημειωτέον- εντάσσεται σε έναν παροξυσμό κιτρινισμού που στοχεύει συστηματικά το τελευταίο διάστημα κάθε στέλεχος και βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ που τολμά να διαφωνήσει με την στροφή της κυβερνητικής πολιτικής;

____________________________

¹ Ο δικηγόρος και Περιφερειακός Συμπαραστάτης του Πολίτη και της Επιχείρησης στην Περιφέρεια Αττικής Βασίλης Σωτηρόπουλος παραθέτει όλες τις λεπτομέρειες κι επισημαίνει τη σχετική νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας στο άρθρο του «Τί συμβαίνει με τις θητείες στο ΕΣΡ». Είναι πολύ χρήσιμο για όποιον θέλει να έχει ολοκληρωμένη άποψη.